Το τελευταίο χρονικό διάστημα καλούμαστε να ανταποκριθούμε στις αλλαγές που έχει προκαλέσει η εξάπλωση του covid 19 αλλάζοντας την καθημερινότητά μας. Η ακολουθία ενός καθημερινού προγράμματος όπου θα κυριαρχεί ο σωστός καταμερισμός του χρόνου ανάμεσα στους τομείς έργου αυτοφροντίδα- παραγωγικότητα- ψυχαγωγία έχει ιδιαίτερη σημασία, κυρίως για τα άτομα που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού.
Προς την επίτευξη αυτού του στόχου μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα καθημερινό πρόγραμμα είτε σε ένα χαρτί είτε με τη χρήση εφαρμογών που μπορούμε να κατεβάσουμε δωρεάν (π.χ. kidstodolist, MicrosoftToDo), ώστε να δομήσουμε την καθημερινότητα του ατόμου. Η δημιουργία οπτικοποιημένου προγράμματος μπορεί να ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες ορισμένων. Ακόμα, η χρήση χρονομέτρων ή ηχητικών υπενθυμίσεων μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση της λήξης και μετάβασης σε μια νέα δραστηριότητα. Ιδιαίτερα προσεκτικοί θα πρέπει να είμαστε στις δραστηριότητες μετάβασης, ώστε να διατηρούμε υψηλό το κίνητρο εμπλοκής.
Σκόπιμο είναι διατηρηθούν οι ρουτίνες ύπνου και διατροφής, αλλά και να εμπλουτίσουμε το πρόγραμμα με καινούριες δραστηριότητες, καθώς προσφέρεται η ευκαιρία σε αρκετούς να αποκτήσουν νέες δεξιότητες και να εμπλακούν σε νέα έργα εκτός από τα ήδη οικεία. Ο εμπλουτισμός του προγράμματος με νέες δραστηριότητες θα πρέπει να είναι ρεαλιστικός και να γίνεται σταδιακά, ενώ προϋποθέτει την οργάνωση του χρόνου στα οικείες δραστηριότητες.
Η εμπλοκή του παιδιού ή του εφήβου σε Δραστηριότητες Καθημερινής Ζωής αποδεικνύεται μια εξαιρετική ευκαιρία για την ενίσχυση και διατήρηση των ήδη κατεκτημένων δεξιοτήτων, την εκμάθηση καινούριων καθώς επίσης μπορούν να αποτελέσουν μέρος αισθητηριακών διαλλειμάτων ανάλογα με τις ανάγκες του ατόμου. Με αυτό τον τρόπο ενισχύουμε την αυτονομία, αλλά καλύπτεται και η ανάγκη για κίνηση εντός του χώρου του σπιτιού. Παραδείγματα τέτοιων δραστηριοτήτων ανάλογα με τις ικανότητες και την ηλικία του παιδιού είναι το σκούπισμα, το σφουγγάρισμα, το πλύσιμο των πιάτων, η τακτοποίηση χώρου, η ενασχόληση με τα φυτά του κήπου ή του μπαλκονιού κ.ά.
Δεν θα πρέπει να παραμελούμε τη ψυχαγωγία η οποία είναι απαραίτητη ώστε να διατηρείται το κίνητρο υψηλό και η καλή διάθεση. Το διάστημα αυτό προσφέρεται για σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των μελών της οικογένειας. Έτσι λοιπόν, στο ημερήσιο πρόγραμμα μπορεί να συμπεριληφθεί κάποιο αγαπημένο παιχνίδι (π.χ. επιτραπέζιο) όπου θα συμμετέχουν όλα τα μέλη της οικογένειας, η προβολή κάποιας αγαπημένης ταινίας, η ακρόαση αγαπημένης μουσικής ακόμα και ένας διαγωνισμός καραόκε θα μπορούσε να αποδειχθεί μια ευχάριστη ψυχαγωγική δραστηριότητα για όλους.
Τέλος, δεν θα πρέπει να αμελήσουμε τα αισθητηριακά διαλλείματα μέσα στην ημέρα ανάλογα με τις ανάγκες του παιδιού, όπως η yoga, οι βαθιές πιέσεις, η μάσηση τσίχλας ή σκληρών τροφών, η ενασχόληση με πλαστελίνη κ.ά. Σκόπιμη είναι συμβολή του εργοθεραπευτή, ώστε να διαμορφωθεί ένα κατάλληλο πρόγραμμα αισθητηριακών διαλλειμάτων βασισμένο στις ανάγκες του κάθε παιδιού.
Η παραμονή στο σπίτι αποτελεί μια δύσκολη περίοδο, τόσο για τα παιδιά όσο και για τους ενήλικες από την οποία ωστόσο μπορούμε να επωφεληθούμε δοκιμάζοντας και μαθαίνοντας νέες δραστηριότητες και γνωρίζοντας καλύτερατα μέλη της οικογένειας μας, περνώντας ποιοτικό χρόνο. Στοχεύουμε στη διατήρηση και ενίσχυση των κεκτημένων δεξιοτήτων, ώστε να επιστρέψουμε με τον καλύτερο τρόπο στις καθημερινές μας ρουτίνες όταν πια θα έχει ομαλοποιηθεί η κατάσταση. Σε κάθε περίπτωση συμβουλευόμαστε το θεραπευτή του παιδιού μας, γνωρίζοντας τις ατομικές του ανάγκες.
Έφη Λάκη
Εργοθεραπεύτρια
Επιστημονική Συνεργάτιδα του κέντρου Επινόηση.
