Τα αυξανόμενα προβλήματα συμπεριφοράς στην σχολική ηλικία όπως η επιθετικότητα και  η βία είναι φαινόμενα που συνδέονται με προβλήματα αντικοινωνικής συμπεριφοράς και αποτελούν πλέον μια ανησυχητική πραγματικότητα .

Η σχολική ηλικία εκτείνεται από το 6ο έτος ως την ηλικία που το άτομο γίνεται σεξουαλικώς ώριμο. Η σχολική ηλικία από άποψη αναπτυξιακή, χαρακτηρίζεται ως περίοδος της βιοσωματικής σταθερότητας και υγείας, της γνώσης και της λογικής, της ομάδας των συνομηλίκων, της δράσης και της φιλοπονίας.

Στον τομέα της συναισθηματικής και κοινωνικής ανάπτυξης πραγματοποιούνται σημαντικές μεταβολές. Ενώ πριν τα ενδιαφέροντα του παιδιού είχαν επίκεντρο τον εαυτό του και τους γονείς του, τώρα στρέφονται προς τους συνομηλίκους. Το παιδί εγκαταλείπει τον προσωπικό του χώρο της νηπιακής ηλικίας και επιδιώκει το μαζί, να ενταχθεί και να γίνει αποδεκτό απ’ την ομάδα, σε μια αμφίδρομη σχέση με τους συνομηλίκους.(Παρασκευοπούλου,Ι)

Με τον όρο «παιδική επιθετικότητα» ερμηνεύουμε την εχθρική διάθεση του παιδιού που ως στόχο έχει να προκαλέσει ζημιά σε άλλα, όταν υπάρχει πρόθεση, όχι όταν η ζημιά προκαλείται χωρίς τη θέληση του.

Οι παράγοντες  που επηρεάζουν την εκδήλωση της επιθετικής συμπεριφοράς είναι οι εξής: (Βερνάδος ,2003)(στο https://specialeducation.gr).

  • Η μίμηση, oι επιθετικοί γονείς το πιο πιθανό είναι να μεγαλώσουν και επιθετικά παιδιά, καθώς τα παιδιά έχουν την τάση να μιμούνται τον ρόλο του ενήλικου προτύπου.
  • Η συμπεριφορά του γονέα προς το παιδί, oι υπερβολικά αυστηροί γονείς οι οποίοι τιμωρούν συχνά το παιδί τους ανάλογα με την δική τους ψυχολογική κατάσταση ή αντιθέτως οι υπερβολικά παραχωρητικοί γονείς που δεν ασκούν κανένα έλεγχο στην συμπεριφορά των παιδιών τους πολύ πιθανόν να συντελέσουν στην εκδήλωση της επιθετικής συμπεριφοράς των παιδιών τους.
  • Η κακοποίηση και η παραμέληση των παιδιών, όπου περιλαμβάνει την σωματική, λεκτική και σεξουαλική κακοποίηση καθώς και την αποστέρηση τροφής, την προμελετημένη δηλητηρίαση, την παραμέληση ιατρικής φροντίδας και ασφάλειας και την συναισθηματική παραμέληση.
  • Το άγχος στην οικογένεια, όταν υπάρχουν έντονα οικονομικά προβλήματα στην οικογένεια και όταν το παιδί βιώνει έντονες ενδοοικογενειακές συγκρούσεις.
  • Τέλος, η χρήση ουσιών, η ύπαρξη όπλων στο σπίτι, εγκεφαλική βλάβη και κληρονομικοί παράγοντες.

Αρχικά πρέπει να τονίσουμε πως η φυσιολογική επιθετικότητα είναι κάτι διαφορετικό από την ψυχοπαθολογική επιθετικότητα, η οποία πιθανόν να είναι αποτέλεσμα κάποιων ψυχοπαθολογικών διαταραχών. Άρα, πρέπει να ξεχωρίζουμε τη μια από την άλλη.(Τσακιράκης, 2004).

Επίσης για να θεωρήσουμε την επιθετικότητα δυσλειτουργική και υπερβολική  και να χαρακτηρίσουμε το παιδί μας επιθετικό πρέπει να υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα κριτήρια, όπως :

      • Η διάρκεια της επιθετικής  συμπεριφοράς του παιδιού, συγκεκριμένα πόσο συχνά και με ποια συχνότητα παρουσιάζει το παιδί τέτοιου είδους συμπεριφορά.
      • Το φύλο και η ηλικία του παιδιού επίσης είναι σημαντικός παράγοντας.
      • Ο βαθμός εχθρότητας, μίσους και εκδίκησης προς τους άλλους που μπορεί να συνοδεύουν τέτοιες μορφές συμπεριφοράς και κυρίως όταν το παιδί τις εκδηλώνει απροκάλυπτα.
      • Και τέλος την δύναμη που έχει το παιδί να ελέγξει τον εαυτό του, όταν γνωρίζει ότι προκαλεί πόνο στον άλλο και απειλείται η ασφάλεια του άλλου αλλά  παρόλα’ αυτά το παιδί δεν μπορεί να σταματήσει.

Ποιος είναι ο ρόλος των γονέων λοιπόν?

Το παιδί στην φάση αυτή συγκροτεί στα πλαίσια της οικογένειας την βάση της προσωπικότητας του. Στην οικογένεια θα μεταδοθούν και θα εμπεδωθούν κοινωνικοί κανόνες και αξίες, καθώς και πρότυπα συμπεριφοράς, που θα βοηθήσουν το νεαρό άτομο στον κοινωνικό του προσανατολισμό και θα το προφυλάξουν σε μεγάλο βαθμό από ανορθολογικές κοινωνικές συγκρούσεις.

Η καλύτερη αντιμετώπιση ώστε να αποφευχθεί η επιθετική συμπεριφορά είναι αρχικά ένα στοργικό και ανεκτικό περιβάλλον. Να τονίσουμε ξεκινώντας  πως όταν επιβάλλουμε κυρώσεις στα παιδιά δεν πρέπει  διακυβεύεται η αγάπη μας για αυτά π.χ δεν λέμε ποτέ δεν σ’ αγαπάω για αυτό που έκανες!

Επίσης είναι σημαντικό οι γονείς να μην παραβιάζουν τους κανόνες της οικογένειας και να θέτουν λογικά όρια στα παιδιά και να φροντίζουν να μην παραβιάζονται, να είναι σταθεροί και συνεπείς.

Να υπάρχει κλίμα αλληλοκατανόησης και αλληλοσεβασμού μέσα στο σπίτι ώστε να παρέχονται ευκαιρίες στο παιδί να ηρεμίσει και να επικρατεί συναισθηματική καθαρότητα και όχι σύγχυση. Δεν χρησιμοποιούμε ποτέ χαρακτηρισμούς όπως «χαζός, ανόητος» και δεν  συγκρίνουμε με τα αδέρφια ή με συνομηλίκους του.

Σημαντικό είναι να ανταμείβεται η μη επιθετική συμπεριφορά και η επιθετική να τιμωρείται άμεσα και με κατάλληλο τρόπο. Δίνουμε οδηγίες οι οποίες επικεντρώνονται σε αυτά που θέλουμε να κάνει το παιδί και όχι σε αυτά που θέλουμε να μην κάνει.

Επίσης δεν θα πρέπει να προβάλλονται πρότυπα που πυροδοτούν την επιθετικότητα καθώς επίσης και να αναπτύσσονται προσδοκίες για τα παιδιά σύμφωνα με τις δυνατότητες του, ώστε σε περίπτωση αποτυχίας να μην του δημιουργούνται ενοχές κάτι που αποτρέπει την ενίσχυση της αυτοεικόνας του.

Τέλος, είναι σημαντικό να συνεργάζονται οι γονείς με τους δασκάλους του παιδιού και να υποστηρίζουν τις πρωτοβουλίες του.

 

Η πιο σημαντική μου συμβουλή όμως είναι…αγάπη ,αγάπη..και αγάπη.

Αυτό έχουν ανάγκη τα παιδιά πάνω από όλα!

Βέρα Δημακάκου

Βέρα Δημακάκου

Ψυχολόγος- Ειδική παιδαγωγός

Pin It on Pinterest

Share This